بایدها و نبایدهای اقتباس از زندگی معصومین علیهم السلام در متون نمایشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو / دانشکده صدا و سیما

2 استادیار دیپارتمان تخصصی فلسفه دانشگاه مفید

چکیده

هدف: امروزه هنرهای نمایشی جزء اصلی­ترین راه­های ترویج ایدئولوژی­ها هستند. تولید اثر نمایشی از زندگی پیشوایان دینی یکی از مهم­ترین اهداف هنرمندان مسلمان می‎باشد؛ اما این کار با مسائل و مشکلاتی رودررو است. یکی از مهم­ترین مشکلات پیش ­رو، اقتباس از زندگی معصومین در متون نمایشی است. هدف از نگارش این مقاله مشخص‌کردن مجوزها و محدودیت­های این امر از منظر دین می‎باشد.
روش‌: جمع­آوری اطلاعات به روش کتابخانه­ای و تحلیل و بررسی آن با شیوه توصیفی - تحلیلی خواهد بود.
یافته­ها: با بررسی قصه­گویی و نمایش از منظر اسلام، دریافتیم که اسلام به صراحت درباره این­گونه هنرها نکته­ای نگفته است؛ اما از مشی و شیوه عملی قرآن و ائمه می­توان به نوعی تأییدی ضمنی برای آن یافت؛ چراکه خداوند بارها از این مسئله (برای رساندن مفاهیم به بشر) استفاده کرده است. همچنین علاوه‌بر انواع اقتباس، تعاریفی برای مفاهیم افترا، هتک و عصمت یافته­ایم.
نتیجه­گیری: اقتباس از زندگی معصومین در متون نمایشی، بذاته مشکلی ندارد؛ ولی نباید مترتب امر حرامی شود. برای این مسئله دو امر حرام قابل تصور است: افترا و هتک. در اقتباس وفادارانه، معمولاً در معرض این دو مسئله قرار نمی­گیریم؛ اما در اقتباس آزاد و وام­گیرانه، اگر نویسنده ادعای واقعیت کند، در معرض افترا قرار می­گیرد و پس از افترا مسئله­ هتک به­وجود می­آید. نگارنده در خلق داستان، باید مراقب باشد تا به شخصیت­های مقدس و معصومین توهین نکند. حتی اگر داستان غیرواقعی باشد، این توهین و هتک حرمت، از دیدگاه اسلام و تشیع غیرقابل بخشش است.

کلیدواژه‌ها