تغییر الگوی استنباط در فقه رسانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر ارشد سازمان صدا و سیما، ایران

چکیده

بی‌شک روش‌شناسی در دانش فقه از مباحث فلسفه فقه است که جزو دانش درجه دو محسوب می‌شود. از سوی دیگر تغییر مقیاس روش‌شناسی، تغییر نگاه فقیه از موضوع محوری به رویکرد نظام محوری است.
ازجمله آسیب‌های روش‌شناسی فقه رایج، عدم شناخت دقیق موضوعات و مسائل مستحدثه و چگونگی تطبیق ادله اجتهادی و فقاهتی جهت تفقه حکمی در آن موضوع است. در فقه رسانه باید با نگاهی موضوع‌شناسانه، و روش‌شناسی نظام‌محور به حل مسائل فقهی آن از منابع شرعی نظر داشت. ادعای محوری این مقاله آن است که در روش اجتهادی و کشف استنباطی فقه رایج با فقه‌های تخصصی مانند فقه‌رسانه تفاوت‌هایی وجود دارد که در تشخیص موضوع و استنباط حکم اثر می‌گذارد. برای رسیدن به این هدف مفهوم‌شناسی متغیرهای بحث و سپس روش‌شناسی فقه سنتی و مضاف بیان می‌شود و در انتها تفاوت موضوعات نوپدید با موضوعات فقه رایج بیان می-گردد. نوشتار پیش‌رو با روش توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای به این نتیجه رسیده است که چهارچوبی نو در راستای روش‌شناسی فقه‌ رسانه، موجود می‌باشد؛ به‌طوری‌که با توجه به ادله و شرایط آن، اگر فقیهی با روش‌های کلی استنباطی فقه رایج بدان بنگرد، کشف، استنباط و حکم خاصی صادر می‌کند و اگر با روش‌ فقه تخصصی و مضاف بدان بنگرد، کشف و استنباط دیگری خواهد داشت. در این تحقیق روش سه‌گانه کشف اجتهادی در فقه رسانه تبیین و پیشنهاد گردیده است.

کلیدواژه‌ها