هدف: پیرنگ یکی از مهمترین ارکان فیلمنامه است که از جهت مضمون و سیر تحولِ شخصیت انواع گوناگونی دارد. پیرنگِ اصلاح، یکی از انواع پیرنگ است که قرابت زیادی با آموزه توبه دارد. باتوجهبه اهمیت توبه و اصلاح در آموزههای دینی، در این پژوهش تلاش شده مواد لازم جهت نگارش پیرنگ را با موضوع توبه در اختیار مخاطب قرار دهد. روش: در این پژوهش جمعآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای است. در ادامه با روش تحلیل روایت، پیرنگ چهار قصۀ توبهمحور، براساس نظریه پیرنگ جان تروبی تحلیل میشود و عناصر پیرنگ اصلاح اصطیاد میگردد؛ درنهایت نیز آموزه توبه با پیرنگ اصلاح تطبیق داده میشود تا تأثیرات و تجلی توبه را در این پیرنگ نشان دهیم. یافتهها: براساس نتایج حاصلشده، پیرنگ اصلاح پنج عنصر دارد:
الف: انجام خطا یا گناه؛
ب: عامل ایجاد پشیمانی؛
ج: اظهار پشیمانی؛
د: جبران؛
هـ: پذیرش توبه.
از طرفی باتوجهبه عامل پشیمانی و تأثیر آموزه توبه در پیرنگ اصلاح، این پیرنگ به سه زیرمجموعه تقسیم میشود:
الف) گاهی پشیمانی بهواسطه قرارگرفتن شخصیت خطاکار در موقعیت دشوار است؛ مانند قصه حضرت یونس(علیهالسلام)؛
ب) گاهی پشیمانی بهواسطه مواجهه با امری مقدس به شکل مستقیم است؛ مانند قصه فرانسیس آسیسی و فضیلبن عیاض؛
ج) گاهی نیز پشیمانی بهواسطه شخص دیگری است؛ مانند قصه کعببن مالک. نتیجهگیری: باتوجهبه این تقسیمبندی، نویسندۀ فیلمنامه دینی با پیرنگ توبه، میتواند براساس انواع عامل پشیمانیِ پیرنگها، فیلمنامههای متعددی به نگارش درآورد.