الگوهای روابط ژئوپلیتیکی میان رسانه‌های غرب و رسانه‌های جهان اسلام

نویسندگان

1 دکتری فرهنگ و ارتباطات، استادیار دانشگاه صداوسیما

2 کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی

چکیده

امروزه فناوری‌های نوین، گونه‌ای از مظاهر قدرت را متجلی می‌سازند‌ که منشأ بروز تعاملات و تعارض‌های جدیدی در عرصه سیاست‌گذاری بین‌المللی شده است. از این رهگذر، کشورهای غربی با تکیه بر تکنولوژی‌های ارتباطی و استراتژی‌های ژئوپلیتیکی، به‌دنبال هدایت رفتار ملت‌های مسلمان از طریق تاثیر بر ذائقه و نگرش آنان برای حرکت به سوی الگوهای توسعه غربی هستند. از سوی دیگر، رسانه‌های جهان اسلام که با هدف ضدسلطه و تحقق عدالت اجتماعی فعالیت می‌کنند، ‌مهم‌ترین مانع این طراحی به شمار می‌آیند. در عصر ژئومدیا که جغرافیای فیزیکی جای خود را به سایبر و فضای مجازی داده، آنچه مسلم است قدرت رسانه سبب شده تا کشورهای غربی دارای قلمرو ژئوپلیتیکی از طریق الگوهای روابط ژئوپلیتیکی بر رسانه‌های کشورهای دارای وزن ژئوپلیتیکی‌ کمتر غلبه و بر مدل‌های ژئوپلیتیکی آنها را اثر بگذارند. از این رهگذر، روابط ژئوپلیتیکی میان رسانه‌های غرب و جهان اسلام پر‌اهمیت جلوه می‌کند و با شناخت ابعاد آن می‌توان کنش‌گری مطلوبی در عرصه این جنگ خطیر بین‌المللی داشت. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد روابط ژئوپلیتیکی میان رسانه‌ها از چهار الگوی سلطه، نفوذ، رقابت و تعامل پیروی می‌کند.آنچه از سوی رسانه‌های غربی برای ارتباط با رسانه‌های جهان اسلام طراحی شده، مبتنی بر الگوهای سلطه و نفوذ است. با تحول در سیاست‌گذاری و استراتژی همگرایی رسانه‌ای، می‌توان جهت این جریان رسانه‌ای ناعادلانه را تغییر داد و به سمت الگوهای تعامل و رقابت کشاند.

کلیدواژه‌ها


 
اسمیت، آنتونی (1394). ژئوپلیتیک اطلاعات. ترجکه فریدون شیروانی. تهران: سروش
امیری، مجتبی (1375). نظریه برخورد تمدن ها؛ هانتینگتون و منتقدانش. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی
پاشاپور، حجت الله، تاجیک نوری، اسماعیل (1394). بررسی تاثیر چیدمان استراتژی رسانه‌ای مبتنی بر عوامل ژئوپلتیک در قدرت ملی، اولین همایش ملی علوم زمین و توسعه شهری
حافظ نیا، محمدرضا؛ کاویانی، مراد (1393). فلسفه جغرافیای سیاسی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
حافظ نیا، محمدرضا (1393). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی
سورین، جیمز؛ تانکارد، دبلیو (1381). نظریه‌های ارتباطات. علیرضا دهقان. تهران: دانشگاه تهران
عبدی، عطاءالله و همکاران (1394). رسانه و بازتولید قدرت در ژئوپلیتیک. اولین کنفرانس بین‌المللی علوم جغرافیایی
کاظمی، اصغر (1370). نظریه همگرایی در روابط بین‌الملل. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی
کریستیانز، کلیفورد جی (1385). فناوری و نظریه سه‏وجهی رسانه. مسعود آریایی نیا. تهران: سروش
گیلبوآ، ایتان (1393). ارتباط جهانی؛ سیاست خارجی. حسام الدین آشنا و محمد صادق اسماعیلی. تهران: دانشگاه امام صادق
مجتهدزاده، پیروز (1381). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی. تهران: سمت
مولانا، حمید (1371). جریان بین‌المللی اطلاعات. یونس شکرخواه. تهران: دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه‌ها
مینایی، مهدی (1393). ژئوپلیتیک اطلاعات و ارتباطات. تهران: فرهنگ اندیشمندان
نای، جوزف (1387). قدرت نرم. سید محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری. تهران: دانشگاه امام صادق
نصراللهی، اکبر (1393). راهنمای پوشش خبر در رسانه‌ها. تهران: خبرگزاری فارس
Braden, Kathleen E & Shelley , Fred M. (2000). Engaging Geopolitics. England. pearson Education limited
Duncan and others (2004). World politics in the 21th century. NewYork. Pearson Education, Inc.
Huntington, Samuel p. (1993). The Clash of Civilizations, Council on Foreign Relations. Volum,72. No 3.
Nel, Philip & Mcgowan, Patrik J. (1999). Power wealth and Global order. South Africa. University of Cap Town Press.
Rai, M. and Cottle, S. (2007) Global Mediations: On the Changing Ecology of Satellite Television News’, Global Media and Communication 3(1).
Wark, McKenzie (1994) Virtual Geography: Living with Global Media Events Bloomington. Indiana University Press.